Windows Deployment Services Yapısı
Microsoft’ un uzaktan sistem kurulumu ile ilgili ücretli çözümü SMS in devamı olan System Center Configuration Manager iken ücretsiz çözümü Windows Server 2003 ile gelen RIS (Remote Installation Services) olarak kullanılmaktaydı. Ancak SP2 ile birlikte bu sistemin adı değişti ve WDS (Windows Deployment Services) oldu. Bu sistem sayesinde her bir bilgisayar için tek tek işletim sistemi kurarak özelleştirmeye ya da çeşitli üçüncü parti imaj yazılımlarını kullanmaya gerek kalmayacak. İstenirse özelleştirilmiş imaj dosyaları hazırlanarak ve katılımsız kurulum dosyaları ile birlikte hazır bir Windows kurulumu tamamlanabilir.
Windows Deployment Services in kullanılabilmesi için ortamda aşağıda ki sistemlerin hazır ve çalışır şekilde olması gereklidir. Bunlar;
· Active Directory: WDS i çalıştıracak sunucu Active Directory nin üyesi olmalıdır.
· DHCP: WDS PXE sitemini kullandığı için ortamda PXE için ip dağıtan bir sunucu olması gereklidir. DHCP servisi WDS sunucusunun üzerinde olabileceği gibi ortamda ayrı bir sunucu da olabilir. Eğer farklı sunucular iseler ayarlarında ufak farklılıklar var buna ilerde değineceğiz.
· DNS: WDS in çalışabilmesi için ortamda kurulu ve çalışan bir DNS sunucusunun olması gereklidir.
· NTFS Partition: İmajların tutulacağı disk alanının NTFS ile biçimlendirilmiş olması gereklidir. Bu ağ üzerinde bir disk alanı olabileceği gibi sunucu üzerinde ki bir disk de olabilir.
· Yetkiler: Kurulum yapılabilmesi için WDS in çalıştığı sunucuda local Admin yetkisine sahip olunmalıdır. Ayrıca imajların kurulumunun yapılabilmesi için de Domain Users yetkisine sahip olunmalıdır.
Windows Deployment Services deki yeniliklere bakacak olursak;
· Windows Vista ve Windows Server 2008 kurulumlarının yapılabilmesi,
· RIS de ki boot işletim sistemi olan OSChooser yerine WindowsPE kullanılması,
· RIS de imaj kurulumları için RISETUP ve RIPREP imajlarının yerine .wim imajlarının kullanılması,
· Yenilenen boot menüsü ile yüklenecek işletim sisteminin seçilebilmesi,
· Windows Deployment Services i kullanabilmek için bir konsol ve WDSUTIL adında ki komut satırı yardımcı programı,
Windows Server 2003 de Windows Deployment Services için üç farklı sunucu modu bulunmaktadır. Bunlar sırasıyla Legacy, Mixed ve Native modlarıdır. Şimdi bu modlara değinelim;
· Legacy Mode: Bu mod da sadece RIS kullanılabilmektedir. Eğer bu mod kullanılmak isteniyorsa RIS kurulmalı ve ayarları yapılmalıdır. Ardından WDS kurulumu yapılmalı ancak ayarlamaları yapılmamalıdır. Eğer Windows Vista ya da Windows Server 2008 kurulumlarının bu yöntemle yapılması düşünülmüyorsa Legacy Mode kullanılabilir. Ancak ileride bu işletim sistemlerini illaki kullanacağımız için bu mod bundan sonra çok kullanışlı olmayacaktır.
· Mixed Mode: Bu mod da hem RISETUP hem de RIPREP imaj tiplerini OSChooser ile hemde Windows Image (.wim) dosyalarını WDS araçları ile uzak sistemlere yükleyebiliriz. Client bilgisayardan RIS yada WindowsPE de başlaması seçilebilir. Bu mod genellikle halihazırda kullanılan RIS imajlarının kullanımına devam edilmek isteniyorsa ve aynı zamanda da .wim imajları da kullanılmak isteniyorsa tercih edilebilir.
· Native Mode: Bu mod da sadece Windows Image (.wim) dosyaları kullanılabilir. Bu modu kullanabilmek için WDS in kurulup ayarlarının yapılması yeterli olacaktır. Eğer bu sistemi kullanmak istiyor ve sistemimizde RIS kurulu ve ayarları durumda ise öncelikle RIS i kaldırıp sonra WDS i kurmalıyız.
NOT: Eğer WDS sunucusu üzerinde aynı zamanda DHCP sunucusu çalışmayacaksa DHCP sunucusunda Scope özelliklerinden Option 60 ın eklenmesi gereklidir. Ancak bu seçenek normalde bulunmamaktadır. Bu nedenle bu seçeneği ilerde WDS ayarlamalarını yaparken DHCP sunucumuza biz ekleyeceğiz.
Windows Deployment Services Kurulumu ve Yapılandırması
Windows Server ımız network üzerinden işletim sistemi imajı yükleyeceği için sistem kaynaklarının (özellikle network hızının) düzgün ayarlanması burada oldukça önem kazanıyor. Günümüzde Gigabit networkler kullanılmaya başladı. Eğer ortamımız buna uygunsa 1 Gbit lik yada 2x1Gbit lik network bağlantısı işimizi kolaylaştıracaktır.
Kurulum için Windows Server 2003 SP2 üzerinde Add/Remove Programs açılarak buradan Add/Remove Windows Components açılır. Burada aşağılara doğru Windows Deployment Services seçeneği işaretlenir ve Next tıklanır. Bu kurulum için bizden Windows CD si istenecektir. Kurulum tamamlandıktan sonra sistemimizi yeniden başlatmamız gerektiği konusunda bir uyarı ile karşılaşacağız. Buna da Yes dedikten sonra sistemimizin yeniden başlatılmasını bekleyeceğiz. Gördüğünüz gibi Windows Deployment Services kurulumu son derece basit.
Kurulumu tamamlayıp sunucumuzu yeniden başlattıktan sonra, StartàAdministrative Toolsà Windows Deployment Services konsoluna tıklayarak açalım. Konsolu açtığımızda sunucumuzu sol tarafta yanında bir ünlem işareti ile Servers altında görebiliriz. Bu ünlem işaretinin sebebi sunucumuzun ayarlarının henüz yapılmamış olmasıdır. Sunucumuza sağ tıkladıktan sonra Configure Server seçeneğine tıklayarak sunucumuzun ayarlamalarının yapılacağı sihirbazı başlatalım.
Sihirbazın ilk sayfasında bize başta anlatmış olduğumuz ve sistemin çalışması için olmazsa olmazları olan ihtiyaçların listesi karşılayacaktır. Next diyerek sihirbazda ilerleyelim. İşletim sistemlerinin imajlarının saklanacağı yerin belirlendiği kısım karşımıza gelecektir. Burada varsayılan olarak C:\RemoteInstall klasörü seçilidir. Ancak bu klasörün işletim sistemi ile aynı sürücü üzerinde olması sakıncalı olacağından biz D:\RemoteInstall klasörünü seçerek Next e tıklayalım.
Karşımıza PXE Server Initial Settings sayfası gelecektir. Bu seçeneği ilerde sunucumuzun özelliklerinden PXE respond setting tabından değiştirebiliriz. Burada sistemimizin hangi clientlara cevap vereceği ya da cevap vermeyeceğini belirleyeceğiz. Sistemimizin bildiği tanıdığı (Active Directory de önceden oluşturulmuş bilgisayar adlarında ki clientlara cevap verecek şekilde “Respond only to known client computers” seçeneğini seçerek Finish e tıklıyor ve sunucumuzun ayarlanmasını tamamlamış oluyoruz. Sistemimizin ayarlanmasının ardından karşımıza çıkan “ Add images to the Windows Deployment Services now” seçeneğinde ki işareti kaldırıyoruz. Finish diyerek sihirbazı tamamlıyoruz.
Sunucumuzun ayarlamalarının büyük kısmını tamamladık. Şimdi ağ üzerinden işletim sistemi yüklenecek clientlerin ip lerini ağ üzerinde ki DHCP sunucusundan alabilmelerini sağlamak için DHCP sunucusu üzerinde de çeşitli ayarlamaları yapmamız gerekecek. Eğer Windows Deployment Services ile DHCP hizmetleri aynı sunucu üzerinde çalışıyor ise Windows Deplyment Services konsolunda WDS sunucumuzun özelliklerinden DHCP tabına gelerek aşağıda ki iki seçeneği de işaretlememiz yeterli olacaktır. Bunlar;
· Do not listen on port 67
· Configure DHCP option 60 to PXE Client
Ancak Windows Deployment Services ile DHCP hizmetleri aynı sunucu üzerinde değil ise bu durumd DHCP sunucusunda komut satırında gireceğimiz komutlar ile Option 60 ı elemeliyiz. DHCP sunucumuza bağlanıp bir komut satırı açalım ve aşağıda ki komutları sırasıyla uygulayalım;
· netsh komutunu yazıp enter a bastıktan sonra komut satırı netsh> şelini alacaktır;
· dhcp komutunu yazıp enter a bastıktan sonra komut satırı netsh dhcp> şeklini alacatır;
· server \\serveradi ya da server \\serveripadresi komutunu yazıp enter a bastıktan sonra komut satırı netsh dhcp server> şeklini alacaktır.
· add optiondef 60 PXEClient STRING 0 comment=”PXE Support” yazıp enter a basmamız özelliğin DHCP sunucumuza eklenmesini sağlayacaktır.
Yukarıda ki işlemleri tamamladıktan sonra DHCP sunucumuza giderek Scope Option a sağ tıklayıp özellikler diyerek Option kısmından 60 ı seçip OK (String Value kısmında bir değer yazmak zorunda değiliz) diyerek bu seçeneği Scope Options a elememiz ile sistemimizin kurulumu tamamlanmış olacaktır. Bundan sonra client lardan Network Bot seçeneği seçildiğinde bilgisayar DHCP sunucumuzdan ip sini alacaktır.
Windows Deployment Services in kurulumunu tamamladık. Bundan sonra sisteme imajlarımızı ekleyip, onları özelleştirip ya da kurulu olan bir sistemin imajını alıp sisteme ekleyip ağ üzerinden bilgisayarlarımıza işletim sistemlerini göndererek kurulumlarını sağlayabiliriz. Bunları da ilerleyen yazılarımda detaylı olarak anlatmaya çalışacağım. Sağlıcakla kalın.
M. Hakan CAN
